هنر عقیق تراشی

تاریخ استفاده از زیورها و سنگ های قیمتی به اندازه تاریخ پیدایش بشر قدمت دارد.

انسان های نخستین هنگامل که از زیورها و سنگ های رنگین استفاده می کردند در این فکر نبودند که با این وسیله بر زیبایی خود بیافزایند. از همان ابتدا آدمیان پس از شکار جانوران و استفاده از گوشت و پوست آنها ، دندان ها ، ناخن ها و پره های این حیوانات را نگه داشته به گردن و بازوانشان می آیختند و چنین تصور می کردند که بدین وسیله بر نیرومندی و چالاکی خود در شکار جانوران می افزایند و قدرت بیشتری را کسب می کنند.

این تصورات و اعتقاد به جنبه های سحری و جادویی زیورها در واقع عوامل فردی و محرک های شخصی برای استفاده از این قبییل اشیاء بود. اما تنها این علت نبود و تفاخر نیز به آن اضافه شد. زیرا هر فرد شکارچی با آویختن دندان ها و چنگال های حیواناتی که شکار کرده بود نه تنها احساس نیرومندی می کرد بلکه بدین وسیله احترام و تحسین همگان را نیز به خود جلب می کرد.

معرفی گوهر عقیق
عقیق شکلی از کوارتز (microcrystalline quartz)، و به صورت لایه لایه است که در رنگ و بافت های متنوعی یافت می شود. به دلیل نامگذاری از روی مشخصات ظاهری و موقعیت جغرافیایی منشأ آن انواع بیشماری از این گوهر وجود دارد. اما الگوهای عقیق بسیار مشخصی برای استفاده در تجارت شناخته شده اند. آنها عبارتند از عقیق چشم مانند، که دارای حلقه هایی متحدالمرکز است، عقیق دندریتیک (dendritic agate) و عقیق آتشین (fire agate) که دارای رنگین کمان غیر معمول است. رایج ترین نوع عقیق نوع نواری آن (Banded Agate) است که دارای لایه های رنگارنگ می باشد.

منطقه Idar-Oberstein در آلمان برای معادن عقیق و سنت قدیمی آن یعنی کنده کاری روی عقیق معروف بوده است. اما زمانی که در قرن 19 (1830میلادی) معادن عقیق در برزیل کشف شد توجهات به آن سمت رفت و معادن آلمان رفته رفته به کار خود پایان دادند. در واقع عقیق دارای گذشته تاریخی بلند و بالایی است. بیش از 3 هزار سال قبل مصریان از عقیق به عنوان سنگی قیمتی استفاده می کرده اند.

در دوران باستان عقیق را به عنوان یک طلسم استفاده می کردند و می گفتند برای رفع تشنگی و محافظت کاربرد دارد. مجموعه ای از 3 هزار کاسه عقیق توسط Mithradates پادشاه Pontus اشتیاق گذشتگان را به عقیق نشان می دهد. جمع آوری کاسه های عقیق در زمان رنسانس در اروپا رایج بوده است و به همین دلیل می توان در بسیاری از موزه ها از جمله موزه معروف لوور نمونه هایی از آن را دید.

خصوصیات گوهر
ترکیب شیمیای این گوهر Sio2(سیلیسوم دی اکسید) است و در رنگ های مختلف یافت می شود. این سنگ قیمتی سختی موس 6.5 تا 7 دارد و وزن مخصوص آن 2.66 است. این گوهر در برابر گرما حساس است و اگر در معرض گرما قرار گیرد می ترکد. (از این خاصیت برای تشخیص آن استفاده می شود) معمولاً عقیق به صورت کابوشن تراش داده می شود. امروزه عقیق از معادن کشورهای برزیل، اروگوئه، هند، استرالیا، چین، ماداگاسکار، مکزیک، مغولستان و نامیبیا استخراج می شود.

عقیق تراشی
این هنر شامل کنده کاری روی عقیق یا برجسته کاری روی آن و تولید اشیاء کوچک و هنری و تزئینی از آن است . پیشینه این هنر در ایران به عهد سومر بر می گردد . روش کار در این صنعت به این شکل است که پس از برش سنگ ، آن را بوسیله چرخ تراش داده و سپس جلا می دهند و پس از آن طرح مورد نظر را روی آن بوسیله قلمهای مخصوص تراش می دهند . مرکز این هنر در استان خراسان شهر مشهد می باشد .

منبع: beytoote.com , oojal.rzb.ir